OBRONA CYWILNA
01/12/2015Obrona cywilna – system, którego celem jest ochrona ludności, zakładów pracy
i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy
poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu skutków klęsk
żywiołowych i katastrof.
MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE KONFLIKTÓW ZBROJNYCH
Prawo konfliktów zbrojnych (prawo wojenne) możemy zdefiniować jako normy prawa
międzynarodowego, regulujące zagadnienia związane z wojną (konfliktem zbrojnym), takie jak
skutki rozpoczęcia wojny, obszar wojny, miejsce (teatr) działań wojennych, środki prowadzenia
wojny i sposoby szkodzenia przeciwnikowi w wojnie lądowej, morskiej i powietrznej, okupacja
wojskowa, sytuacja prawna jeńców, traktowanie chorych i rannych oraz ludności cywilnej, a
także neutralność państwa.
Głównym celem norm międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych jest
złagodzenie okrucieństw wojny, mają więc one charakter humanitarny. Wiele z nich, jak np.
podstawowe normy zapewniające ochronę ludności cywilnej lub rannych i chorych, jest normami
bezwzględnie obowiązującymi. Normy te wynikają
z ogólnych zasad humanitaryzmu. Nie wymagają one aprobaty dowódcy co do takiego
postępowania.
Za nieprzestrzeganie ich ponosi się odpowiedzialność karną.
Podstawowe normy m. p. h. k. z. przedstawiają się zatem następująco:
1) Wojna jest stosunkiem między państwami, a nie między ludnością jednego państwa a drugiego.
2) Strony wojujące nie mają nieograniczonego prawa wyboru środków szkodzenia
nieprzyjacielowi. Nie wolno używać broni lub metod prowadzenia działań zbrojnych, które
powodują zbędne cierpienia i niepotrzebne straty.
3) Zasadniczym celem wojny jest pokonanie przeciwnika i narzucenie mu swej woli. Dlatego też
środki szkodzenia nieprzyjacielowi, stosowane w walce, powinny być ograniczone do osiągnięcia
tego celu.
4) Działania wojenne powinny być prowadzone przeciwko siłom zbrojnym przeciwnika. Ludność
cywilna, pojedyncze osoby cywilne oraz dobra kultury nie mogą być celem ataku.
5) Nie wolno zabijać żołnierzy przeciwnika, którzy się poddają. Ujęci kombatanci mają status
jeńca wojennego i nie mogą być poddani jakimkolwiek represaliom.
6) Każda osoba powinna mieć prawo do podstawowych gwarancji procesowych w przypadku
popełnienia przestępstwa przeciwko władzy okupacyjnej.
7) Osoby wyłączone z walki (ranni, chorzy) powinny być objęte opieką i chronione.
Zasada humanitarności
Zasada ta zwyciężyła w rozwoju prawa wojennego. Zdecydowanie przeciwstawić ją trzeba
wszelkim poglądom, według których w czasie wojny nie obowiązują ograniczenia humanitarne.
Najogólniej rzecz biorąc, zasada humanitarności polega na unikaniu zadawania niepotrzebnych
cierpień w czasie prowadzenia operacji wojskowych. Humanitaryzm to także ochrona rannych,
chorych, to nakaz niesienia pomocy wszystkim, którzy jej potrzebują
w związku z działaniami wojennymi. Według tej zasady dowódca ma minimalizować straty
wojsk własnych i przeciwnika poprzez wydanie odpowiednich ostrzeżeń oraz dobór właściwych
środków w czasie prowadzenia ataku lub obrony.
Zasada konieczności wojskowej
Zasadę konieczności wojskowej określa się jako użycie sił zbrojnych (przemocy) tylko do
przeprowadzenia operacji wojskowych. Takie użycie sił zbrojnych jest zgodne z prawem
wojennym. Konieczność wojskowa czyni dopuszczalnymi akty przemocy, które w czasie pokoju
są niedopuszczalne. Dotyczy to prowadzenia ataku, niszczenia celów wojskowych, a w przypadku
pokonania przeciwnika ustanowienie na jego terytorium okupacji wojennej. Konieczność
wojskowa, tak widziana, nie jest więc naruszeniem prawa wojennego, a należy do jego istoty.
Z samego istnienia stanu wojny wynika prawo (i bezkarność) prowadzenia działań wojennych,
